BALIK VE SAĞLIK

İnsanların en eski besin kaynaklarının başında gelen balığın sağlıklı beslenmede önemli bir yeri bulunmaktadır. Protein içeriği bakımından oldukça zengin olan balık, yumurta, et ve süt gibi iyi kaliteli protein kaynaklarındandır ve vücudun bu proteinlerden faydanma oranı yüksektir. Balık eti, A vitamini, D vitamini K vitamini ve B grubu vitaminler açısından zengindir. Ayrıca, iyot, selenyum, fosfor, magnezyum ve çinko mineralleri bakımından da iyi bir kaynaktır. Bu mineraller de yine kemik gelişiminde, saç sağlığında, insülin hormonu yapımında, yaygın olarak görülen guatr hastalığının engellemesini sağlayan minerallerdir. Hamsi gibi küçük balıklar da kılçıkları ile yenilirse Ca minerali açısından da iyi bir kaynak olurlar.
İnsan vücudunda üretilemeyen ve bu nedenle mutlaka besinler yoluyla vücuda alınması gereken yağ asitlerinden olan çoklu doymamış yağ asitleri, EPA (eikosapentoenoik asit) ve DHA (dokosaheksaenoik asit)'nın en önemli kaynaklarındandır. Omega 3 yağ asitleri kalp-damar rahatsızlığı riski taşıyan kişiler için koruyucu, kötü huylu kolesterol yüksekliği ve iyi huylu kolesterol düşüklüğü olan kişiler içinde iyi bir ilaçtır. Bu olumlu etkilerin sağlanabilmesi için haftada en az 2 kez balık tüketilmesi uygun olur. Ancak ülkemizde balık tüketimi önerilen miktarların oldukça altındadır.  Türkiye'de kişi başına balık tüketimi yılda 8 kilogram iken dünyada ortalama 16 kilogramdır. Bu da gösteriyor ki yeterince balık tüketmiyoruz.

Özellikle beyin gelişiminin çok hızlı olduğu anne karnından başlayan ilk 0-3 yaş dönemi için balığın ayrı bir önemi vardır. Biyolojik değeri yüksek protein asit kaynağı olan balık, içerdiği omega-3 çoklu doymamış yağ asitleri  ile beyin gelişimine olumlu katkı sağlar. Özellikle gebeler için son 3 aylık dönemde bebeğin beyin gelişimi ve göz gelişimi için çok önemlidir. Bebeğinizin daha zeki olmasını istiyorsanız gebelik döneminde düzenli balık tüketmeli ve bebek beslenmesinde ek besinlerde balık tüketilmeye başlandığı zamanda düzenli tüketilmelidir. Çünkü beyin gelişimi 5 yaşına kadar devam eder. Bu dönemde bebek ve çocuğun beslenmesi çok önemlidir.

Halk arasında balık ile süt ürünleri (yoğurt, ayran vb) ile bir arada tüketiminin zehirlenmeye neden olacağına dair yanlış bir kanı bulunmaktadır. Oysa ki, balık ve yoğurdun her ikisinin de taze olması durumunda bir arada tüketilmesi her hangi bir sağlık problemine neden olmamaktadır
Bütün bu faydaları olan balık aynı zamanda besin zehirlenmesi yönünden riskli bir besindir. Bir gıda ne kadar yüksek proteinli ise o kadar çabuk bozulur, hastalık yapan mikroorganizmalar o kadar çabuk o besinde ürerler. Yapılacak olan doğru şey balığın nasıl taze olduğu anlamanızdır.   

  Balık Satın Alırken, Hazırlarken ve Pişirirken Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar

  Balığın kalitesi, tazeliği ile ölçülür. Balık satın alırken, gözlerinin parlak ve lekesiz, solungaçlarının kırmızı-pembe, pulları ve yüzgeçlerinin diri, derisinin gergin olması ve sert etli kısmına parmak ile basıldığında parmağın bıraktığı izin hemen düzelmesi gerekmektedir.

• Her balık bol bulunduğu mevsimde satın alınmalıdır.
• Konserve balık satın alırken mutlaka etiket bilgisi okunmalı, son kullanma tarihi, kutuda delik, hasar veya bombeleşme olmamasına dikkat edilmelidir.
• Taze balıklar satın alındıktan sonra iki saatten fazla oda sıcaklığında bekletilmemeli, pişirilinceye kadar pulları ve içi hemen temizlendikten, yıkanıp, iyice kurulandıktan sonra uygun bir kapta buzdolabı ısısında muhafaza edilmelidir. Balıkların, buzdolabı ısında 1-2 gün, derin dondurucuda ise 3-6 ay saklanması uygundur.
• Balık pişirmede en uygun ve sağlıklı yöntemler, buğulama, haşlama veya yağsız tavada pişirmedir. Kızartma yöntemi balığın besin değerinin azalmasına ve zararlı maddelerin oluşumuna neden olduğundan tercih edilmemelidir.  En uygun balık pişirme yöntemleri de ızgara, yağsız veya az yağlı tavada pişirme ve fırında buğulamadır.
  Sağlıklı ve dengeli beslenmek, Guatrdan korunmak istiyorsanız, koroner kalp rahatsızlığı riskiniz varsa, kolesterolünüz yüksekse ve yaşınız ne olursa olsun düzenli balık tüketmelisiniz…

• Paylaş